Uchwały Zespołu ds. Suplementów Diety przy GIS: limity składników i zakazy

Zespół do spraw Suplementów Diety, działający przy Radzie Sanitarno-Epidemiologicznej GIS, od 2019 r. regularnie wydaje uchwały określające:

1. Maksymalne dopuszczalne dawki witamin i składników mineralnych w suplementach diety;
2. Listę substancji i surowców roślinnych zabronionych w suplementach;
3. Zasady monitorowania działań niepożądanych i interakcji.

Poniżej przedstawiamy kluczowe postanowienia najnowszych uchwał, a także opinie prawników i praktyków odnośnie ich mocy prawnej i praktycznego wpływu na rynek.

1. Zakazane substancje i surowce roślinne

Uchwała nr 6/2021 wskazała wykaz składników, których nie można dodawać do suplementów diety. Należą do nich m.in.:

• Chlorowodorek johimbiny i inne alkaloidy johimbiny,
• Pieprz metystynowy (Piper methysticum),
• Pankreatyna, DMAA, SARMs (ligandrol, ostaryna, RAD-140),
• Higenamina, hordenina, ewodiamina, Chelidonium majus L. gov.pl.

Uwaga: lista uzupełnia załącznik III rozporządzenia (WE) 1925/2006 dotyczący dopuszczalnych dodatków do żywności gov.pl.

2. Maksymalne poziomy witamin

‍

‍

Źródło: Tabela 2 Zespołu ds. Suplementów Diety przy GIS gov.pl

3. Maksymalne poziomy składników mineralnych

‍

Źródło: Tabela 3 Zespołu ds. Suplementów Diety przy GIS gov.pl

4. Miejsce uchwał w systemie prawnym

Choć uchwały Zespołu ds. Suplementów Diety formalnie mają charakter opiniodawczy, prawnicy wskazują, że:

• nie są źródłem prawa, lecz rekomendacjami dla organów SANEPID-u;
• jednak ze względu na związek zespołu z GIS, ich treść jest de facto stosowana jako praktyczne wytyczne przy ocenie notyfikacji suplementów — można je traktować jako „urzędnicze” źródło wykładni przepisów fairfield.pl.

Producent, który zignoruje limity, naraża się na postępowania administracyjne i kary pieniężne, pomimo iż sam rozporządzenie Ministra Zdrowia [Dz.U. 2024 poz. 420] wskazuje wykaz substancji zabronionych wyłącznie na poziomie ustawowym.

5. Opinie praktyków branży

‍

5.1 Krytyka braku elastyczności

Przedstawiciele firm suplementacyjnych zwracają uwagę, że:

„GIS często prezentuje tylko argumenty za własnym stanowiskiem, nieuwzględniając najnowszych badań naukowych proponowanych przez producentów. To ogranicza innowacyjność i samokontrolę rynku” food-forum.pl.

‍

‍

5.2 Wartość edukacyjna uchwał

Jednocześnie eksperci ds. jakości i regulacji oceniają, że:

• uchwały dostarczają transparentnych kryteriów, co ułatwia samokontrolę przedsiębiorcom;
• brak jednolitej interpretacji przepisów UE powodował wcześniej duże rozbieżności w ocenie notyfikacji fairfield.pl.

‍

6. Praktyczne wskazówki dla producentów

1. Aktualizuj dokumentację – sprawdzaj regularnie nowe uchwały (lista na stronie GIS).
2. Monitoruj literaturę – przygotuj uzasadnienie dawki na podstawie metaanaliz i RCT, zwłaszcza dla popularnych witamin i minerałów.
3. Zadbaj o oznakowanie – uwzględnij wszystkie wymagane ostrzeżenia (ciąża, interakcje).
4. Uwzględniaj postępowania GIS – reaguj na uwagi organów sanitarnych.

‍

Podsumowanie

Uchwały Zespołu ds. Suplementów Diety przy GIS stanowią kluczowy zbiór wytycznych, określający dopuszczalne poziomy często stosowanych składników oraz listę zakazanych substancji. Choć nie mają mocy ustawowej, w praktyce kształtują decyzje organów sanitarno-epidemiologicznych i wpływają na rynek suplementów. Zrozumienie ich zakresu oraz uwzględnienie w dokumentacji technicznej preparatów jest niezbędne dla zachowania zgodności z polskimi i unijnymi regulacjami.

‍

‍

Źródła i narzędzia:
• Strona GIS: Zestawienie uchwał Zespołu ds. Suplementów Diety gov.pl
• Fairfield: rola uchwał jako „urzędniczego” źródła prawa fairfield.pl
• Branżowa krytyka: Food-Forum.pl food-forum.pl

‍